به طور کلی مدل کسب و کار یک روش بسیار مناسب برای پاسخ به چند سوال اساسی در خصوص طراحی و راه اندازی یک کسب و کار است:

• چه چیزی (ارزش پیشنهادی) را می خواهیم ارائه کنیم؟
• به چه کسی (مشتریان) می خواهیم ارائه نماییم؟
• چگونه این کار را می خواهیم انجام دهیم؟
• به چه قیمتی (هزینه و درآمد) این کار را می خواهیم انجام دهیم؟

در یادداشت “چگونه ایده هایمان را اجرایی کنیم؟ بوم مدل کسب و کار چیست؟” به تفصیل به یکی از بهترین ابزارهای طراحی مدل کسب و کار یعنی بوم مدل کسب و کار اشاره نمودم و در یادداشت های جداگانه به توضیح بخش های ۹گانه آن پرداختم.

Strategyzer به ۳ نکته کلیدی و مهم در طراحی مدل کسب و کار اشاره نمود. در این یادداشت قصد دارم این نکات را اساسی در مسیر طراحی مدل کسب و کار و اجرایی کردن ایده ها را بیان نمایم:

• Focus on the Business Model

باید در گام های آغازین طراحی یک کسب و کار، تمرکز بیشترمان روی مدل کسب و کار باشد و نه روی محصول و فناوری و خدمات مان

شیفتگی زیاد کارآفرینان بر محصول یا خدمت خود، شانس آنها را برای به دست آوردن موفقیت در بازار بسیار پایین خواهد آورد. متاسفانه این شرایط بیشتر برای شرکت های دانش بنیان و فناورانه ای رخ می هد که محصول خلاقانه یا ویژه ای را تولید نموده اند. آنها به اشتباه فکر می کنند همین دستاورد آنها در حوزه تولید محصول، برای موفقیت در بازار هم کافی بوده و باعث استقبال خودبخود مشتریان می شود. این یک اشتباه بزرگ و مرگبار است!

• Don’t fall in Love with your first models

شیفته اولین مدل های کسب و کارتان نشوید! حال که با توجه به نکته قبلی تلاش می کنید که به طراحی مدل کسب و کار مناسب و روش اجرایی کردن و تجاری سازی ایده خود اهمیت بیشتری بدهید، نکته دوم پیش خواهد آمد. یادمان باشد مدل هایی که در ابتدا طراحی میکنیم لزوما بهترین نیستند. شاید بهتر است بگویم بعید است بهترین یا حتی قابل قبول و مناسب باشد! بهترین مدل ها، محصول ایده های هوشمندانه و غیر منتظره هستند که در اثر ایجاد و اصلاح تعداد زیاد مدل نه چندان خوب و ناموفق دیگر به دست می آید و به عبارتی مدل های خوب به مرور و در مسیر تکمیل و اصلاح مدل های اولیه و غیر کامل شکل می گیرند. یادمان باشد هیچگاه مدل کسب و کار یک استارتاپ به مرحله ای نمی رسد که دیگر جای بهتر شدن نداشته باشد. خصوصا مدل های کسب و کار اولیه ای که بر اساس فرضیات عمدتا بدون بنیاد بنیانگذاران طراحی می شوند.

• Iterate rapidly and test your models early

همانطور که در نکته قبلی اشاره شد گمان نکنید اولین مدلی که طراحی می کنید آخرین و بهترین مدل است. پس سوالی که پیش می آید این است که چگونه بفهمیم مدل ما مناسب است و چگونه می توانیم مدل بهتری داشته باشیم؟

پاسخ ساده است. بعد از اینکه به سرعت مدلی طراحی کردید می بایست در مدل های طراحی شده خود تجدید نظر کرده و اصلاح انجام دهید و انها را خیلی زود در دنیای واقعی آزمایش کنید. تنها روش ایجاد اطمینان از درستی یا کارآمدی مدل کسب و کار شما تست در بازار و در تعامل با بخشی از بازار هدف است.
اگر هنوز بازار هدف و مشتریان کسب و کار خود را دقیق مشخص نکرده اید که اوضاع خیلی نگران کننده است. (در یادداشت با عنوان “نقطه شروع و پایان هر کسب و کار، مشتری!” به این موضوع اشاره نمودم). اگر هم مشخص کرده اید، یادمان باشد برای تست مدل کسب و کار اولیه و فرضی خود باید به سراغ بخشی از همان بازار هدف برویم و بازخورد و نتیجه تعامل با آنها را دقیق بررسی و اشکالات مدل خود را سریعتر اصلاح کنیم و مجدد تست نماییم.

طراحی مدل کسب و کار مناسب یک گام حیاتی و بسیار مهم در موفقیت یا عدم موفقیت ما در کسب و کار است. پیشنهاد میکنم به دقت این یادداشت (چگونه ایده هایمان را اجرایی کنیم؟ بوم مدل کسب و کار چیست؟) را که به معرفی یکی از بهترین ابزارهای طراحی مدل کسب و کار در دنیا می پردازد را مطالعه نمایید.