انواع شرکت های دانش بنیان چه هستند؟

بدون شناخت شفاف ماهیت شرکت های دانش بنیان، تفاوت ها، انواع و نقش آنها نمی توان به این حوزه ورود موفق داشت. اطلاع از تفاوت این شرکت ها با سایر کسب و کارها، نقش، انواع آنها و نحوه اخذ مجوز از جمله سوالات همیشگی از بنده به عنوان یک مشاور و البته ارزیاب در این حوزه است. در خصوص آشنایی دقیق با تفاوت ها و مجوز و … در یادداشت مجزایی به نام “شرکت دانش بنیان چیست؟” بدان پرداختم.

در ابتدا لازمست بدانیم:

سطح فناوری چیست؟

سطح فناوری یک مفهوم بسیار پرکاربرد و مهم در فضای کسب و کار بوده و میزان پیچیدگی محصول (یا خدمت) یک کسب و کار را تعیین می نماید. یکی از ساده ترین روش های دسته بندی سطوح فناوری یک محصول به صورت زیر است:

• سطح پایین
• سطح متوسط
• سطح متوسط رو به بالا
• سطح بالا
• سطح بسیار بالا

برخی از پارامترهایی که سطح فناوری را نشان می دهد:

۱- دشواری/سختی یا سادگی کپی‌برداری محصول

۲- میزان نیاز به تحقیق و توسعه قابل توجه (که توسط تیم فنی صورت خواهد گرفت)

۳- میزان ارزش افزوده ناشی از این پیچیدگی که به ایجاد خواص یا کارکردهای پیچیده‌ای در محصول شده باشد.

در گام بعدی اگر بخواهیم با انواع شرکت های دانش بنیان آشنا شویم لازمست بدانیم این کسب و کارها به دو شکل مختلف تقسیم بندی می شوند:

شکل اول: براساس سطح بلوغ و فناوری در کسب و کار و البته مزایای تعلق گرفته به شرکت ها:

شرکت های دانش بنیان از نظر مرحله کسب و کاری و سطح فناوری محصول یا خدمات آنها به چهار دشته مختلف تقسیم می شود:

• شرکت های دانش بنیان نوپا نوع یک:
  شرکت هایی که از نظر مراحل تجاری سازی، در ابتدای مراحل کسب و کاری خود بوده و فاقد اظهارنامه مالیاتی یا با درآمد صفر هستند و می بایست حداقل تا مرحله تولید محصول یا فناوری خود (یا نهایتا به نمونه آزمایشگاهی) رسیده باشند. به عبارت دیگر یا هنوز اظهارنامه مالیاتی را ثبت نکرده یا اظهارنامه مالیاتی صفر داشته اند یا در ابتدای تشکیل خود هستند و یا عدم فعالیت مورد قبول سازمان های مالیاتی داشته اند. ضمنا سطح پیچیدگی یا همان سطح فناوری محصول (که بالاتر توضیح داده شد) این شرکت ها باید بسیار بالا یا حداقل بالا باشد (شرکت با سطح فناوری بالا) و کپی برداری از محصول به دلیل همین پیچیدگی فنی دشوار بوده و مانع اصلی ورود شرکت‌های دیگر به بازار باشد.
  این شرکت ها مشمول همه مزیت ها و حمایت های دانش بنیان خواهند بود. به طور خلاصه باید:

  سطح فناوری محصول یا خدمت این شرکتها:

  • به سختی قابل کپی‌ برداری باشد.
  • نیازمند تحقیق و توسعه قابل توجهی باشد.
  • منجر به ایجاد خواص یا کارکردهای پیچیده ای در محصول شده باشد.

  وضعیت تولید محصول یا خدمات این شرکتها:

  محصولات و خدمات شرکت های متقاضی باید به مرحله تولید رسیده و یا حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی ساخته شده باشد.

  تسلط بر دانش فنی:

  • عمدتا به صورت داخلی تحقیق و توسعه یافته باشد.
  • از طریق مهندسی معکوس تولید شده باشد.
  • دانش فنی از مجموعه های بیرونی کسب شده باشد، ولی شرکت متقاضی در محصول تغییرات اساسی ایجاد کند.

• شرکت های دانش بنیان نوپا نوع دو: این شرکت ها هم همانند شرکت های نوع قبلی فاقد اظهارنامه مالیاتی ثبت شده بوده و تفاوت آن ها با دسته قبل سطح پیچیدگی یا فناوری (تکنولوژی) محصول آن هاست که سطحی متوسط یا رو به بالا دارند(پایین تر از شرکت های نوع یک)
  این شرکت ها از همه حمایت های موجود غیر از معافیت مالیاتی بهره مند خواهند شد.
• شرکت های دانش بنیان تولیدی نوع یک: این شرکت ها بیش از ۲۵ درصد کل درآمدشان در آخرین اظهارنامه مالیاتی، درآمد حاصله از محصول / محصولات دانش بنیان بوده و همچنین سطح فناوری یا پیچیدگی این محصول دانش بنیان باید بسیار بالا باشد.
  این شرکت ها از همه مزایا و حمایت های قانون دانش بنیان بهره مند خواهند شد.
• شرکت های دانش بنیان تولیدی نوع دو: شرکت هایی که محصولشان به مرحله تولید رسیده و از سطح فناوری متوسط یا نسبتا بالا برخوردار هستند. این شرکت ها نیز همه مزایای دانش بنیان را به غیر از معافیت مالیاتی دارا می باشند.
• شرکت های مستعد دانش بنیان (نوع سه): شرکتهای مستعدی که حائز معیارهای این آیین‌نامه نباشند ولی در صورت ارائه فرصت و حمایت امکان کسب آنها را داشته باشند، در صورت احراز معیارهای ارزیابی ذکر شده در این یادداشت ، بصورت شرکت مستعد دانش‌بنیان (نوع ۳) تایید می­شوند. این نوع از شرکتها که به تازگی به انواع شرکتهای دانش بنیان اضافه شده اند را در یادداشت مجزایی به نام “چه شرکت هایی دانش بنیان نوع سه می شوند؟” توضیح داده ام.

یک سوال رایج در این مرحله این است که:

از کجا بدانیم محصولمان دارای پیچیدگی و فناوری مناسب برای اخذ مجوز دانش بنیان است؟

پاسخ این سوال کمی سخت است و بعد از ارزیابی توسط ارزیاب فنی مشخص خواهد شد لیکن میتوان به یک روش ساده تر این موضوع را قبل ارزیابی تا حدودی تعیین نمود. باید محصول شما در فهرست کالاها و خدمات دانش بنیان  (ویرایش هشتم) (که از طریق این لینک در دسترس است) وجود داشته و میزان پیچیدگی دانش فنی آن مشخص کننده نوع یک یا دو خواهد بود.

شکل دوم: براساس نوع فعالیت:

انواع شرکت های دانش بنیان از نظر نوع فعالیت به چهار قسمت تقسیم می شوند:

• شرکت های دانش بنیان تجاری سازی: تجاری سازی در شرکت های دانش بنیان همچون سایر شرکتها از چالش های اصلی است. به همین علت شرکت های خدمات تجاری سازی در حوزه دانش بنیان تعریف شدند. این شرکت ها باعث آسان شدن فعالیت و رونق کسب و کار شرکت های دانش بنیان می شوند.
  

  دسته بندی موضوعات محوری شرکت های دانش بنیان تجاری سازی:

  • خدمات مالکیت فکری
  • خدمات ارزیابی
  • خدمات مشاوره
  • خدمات توسعه بازار

  • خدمات شتاب دهی کسب‌ وکار
  • خدمات مدیریت فناوری
  • خدمات مالی و سرمایه گذاری
• شرکت های دانش بنیان فرآیندی و خدماتی: شرکت هایی که مشمول شرایط آیین نامه ارزیابی شرکت های دانش بنیان هستند اما محصولات دانش بنیان تولید نمی کنند و تجهیزات و فرآیندهایی که با آنها کالاها یا خدمات غیر دانش بنیان تولید و یا ارائه می شوند را ارائه می نمایند.
• دانش بنیان نرم و هویت ساز:
  همانند علوم و فناوری‌های سخت که به شکل‌ گیری و توسعه‌ی خانواده‌ی بزرگ صنایع سخت (صنایع غالباً کارخانه‌ای) منتهی می‌شوند، علوم و فناوری‌های نرم نیز صنایع نرم را شکل می دهند. صنایعی که محصولات و خدمات حاصل از آن ها به اعتلای انسان، افزایش کیفیت زندگی و تسهیل رابطه‌ی او با محیط پیرامون کمک می‌کند. صنایع نرم انواع مختلفی دارند که یکی از مهم‌ترین شاخه‌های آن صنایع «خلاق و فرهنگی» است. این صنایع به طور کلی «اقتصاد خلاق» را شکل می دهد. صنایع خلاق و فرهنگی، در طول چند سال اخیر به قدری توسعه پیدا کرده‌ است که برخی آینده‌پژوهان، موج چهارم در فراسوی عصر اطلاعات و دانایی را موج خلاقیت یا عصر صنایع خلاق و فرهنگی می‌دانند.
  شرکت های فعال در حوزه فناوری های نرم، باید مانند سایر شرکت های دانش بنیان از  محصولات دانش بنیان با فناوری بالا برخوردار بوده و همچنین از نظر پارامترهای مالی، فنی و تحقیق و توسعه نیز مورد تایید واقع شود. شرکت های دانش بنیان حوزه نرم و هویت ساز، بنا به شرایط شرکت و محصول دانش بنیان خود می تواند مجوز دانش بنیان خود را در یکی از سطوح نوپا نوع یک و دو و یا تولیدی نوع یک و تولیدی نوع دو دریافت نماید.

شرکت های دانش بنیان حوزه EPC: شرکت هایی که درآمدشان از پروژه های مهندسی، ساخت و تدارکات است. این شرکت ها که پروژه های مهندسی، پیمانکاری و ساخت EPC انجام می دهند، منوط به این که حداقل ۱۰% پروژه شامل معیار های دانش بنیان، می توانند گرید دانش بنیان تولیدی نوع دو (صنعتی) را دریافت کنند.

آیا علاقه مند هستید برای دریافت مجوز شرکت دانش بنیان اقدام نمایید؟
آیا می خواهید که شرکت خود را مطابق شاخصه های دانش بنیان توسعه دهید؟

چنانچه به کمک بنده در این مسیر نیاز بود می توانید از این طریق درخواست مشاوره دهید.